Slagen met een onvoldoende voor Nederlands moet kunnen, toch?

Volgens de Onderwijs Inspectie moet er een einde komen aan de mogelijkheid te slagen voor je eindexamen met een onvoldoende voor Nederlands. (bron: AD)

Dit zette me direct aan het denken. Ook ik ben iemand die soms moeite heeft met de zogenaamde straattaal en verengelsing. Zelf woon ik in de Achterhoek en als ik soms mensen hoor spreken alsof ze nooit Nederlandse les hebben gehad, schiet dat al snel in mijn allergie. Ook als een bekende artiest in zijn Nederlandse tekst ineens Engelse woorden toevoegt om het lekker te laten rijmen vind ik dat vooral lui en gemakkelijk. Engelse woorden gebruiken terwijl er perfecte alternatieven beschikbaar zijn vinden we in Nederland irritant blijkt uit diverse onderzoeken. En ondertussen komen honderden veelgebruikte woorden van onder andere het Engels en Frans. Zoals met zoveel dingen is het vooral een gevoelskwestie, lijkt het.

Het valt me wel op dat ik steeds vaker moet uitleggen wat ik bedoel met bepaalde woorden die in mijn ogen algemeen bekend zijn. Dit gaat door alle opleidingsniveaus en achtergronden heen. Onze vocabulaire lijkt kleiner te worden in het Nederlands maar oneindig veel groter met alle toevoegingen uit andere talen.

Er is een groep puristen (de taalpolitie) die de oorlog hebben verklaard aan spelfouten en gevraagd of ongevraagd iedereen (online) verbeteren. Ik behoor absoluut niet tot die categorie. Er zitten vast fouten in dit stukje tekst en dat vind ik niet erg. Nederlands is ook gewoon technisch en onnodig moeilijk. Daarnaast kun je er internationaal weinig mee.

Tijden veranderen en dat zie ik van dichtbij met mijn zoon (8) en dochter (6). Als kind mocht ik beperkt TV kijken en dus ging ik heel veel lezen. Uiteraard heeft dat een zeer positief effect op taal. Mijn zoon daarentegen kijkt filmpjes op YouTube vol met straattaal en Engels. Meestal een compleet verhaal met kop en staart in 5 minuten. Bevorderlijk voor zijn grammatica zal dat zeker niet zijn maar is het dan alleen maar negatief? Nee, dat niet. Engels spreken beide kinderen op een relatief  hoog niveau. Uit volledig Engelse filmpjes halen ze eenvoudig de rode draad en zelfs een gesprek voeren in het Engels kunnen ze beiden. In plaats van de fantasieverhalen uit mijn boeken zien ze een enorm arsenaal filmpjes die gemaakt zijn door mensen met allerlei verschillende culturele achtergronden en in diverse talen. De algemene kennis wordt beter en vooroordelen uit onwetendheid is iets waar ik ze zelden op kan betrappen. Als ouder zorg ik dan zelf wel voor de vaste momenten waarop er samen gelezen wordt.

In een artikel van Trouw vertelt een hoogleraar dat de verengelsing in Nederland onze economie geweldig helpt. Buitenlandse bedrijven vinden dat de gemiddelde Nederlander op hoog niveau Engels spreekt en als gevolg hiervan zijn we automatisch een gunstig land om zich te vestigen.

In de bouw is taal altijd een belangrijk onderwerp. Er wordt veel internationaal samengewerkt en mede door de hoge aantallen arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa in de bouw is Engels vaak de voertaal. De veiligheid zou natuurlijk ernstig in het gedrang komen als men elkaar niet verstaat. Grammatica staat niet hoog op de agenda.

Taal is bedoeld om met elkaar te communiceren en om mensen te verbinden. Het juiste gebruik van d’tjes en t’tjes verandert hier niks aan. Mede op initiatief van Bouwend Nederland is het boek "Taal voor de bouw" van Herman Rouwenhorst gepubliceerd voor mensen die geen Nederlands spreken. Met dat boek leren ze snel de belangrijkste termen zodat ze beter en veiliger aan de slag kunnen. Dat lijkt me een betere oplossing dan de gevleugelde uitspraak “dan moeten ze maar Nederlands leren”.

Is goed Nederlands spreken en schrijven dan niet meer belangrijk? Ik denk van wel. Als je niet (voldoende) kunt lezen en schrijven heb je het moeilijk in onze maatschappij. Maar als je je middelbare school afrondt met een 5 voor Nederlands, denk ik dat het wel goed komt met je.

Misschien wordt het tijd dat we niet meer alleen kijken naar de achteruitgang van de Nederlandse taal en iets meer oog gaan krijgen voor de redenen achter deze ontwikkeling en hier ook de mooie kanten van gaan zien. Zoals met alle belangrijke onderwerpen die raken aan onze cultuur en tradities blijft het gevoelig. Toch hebben we in het verleden laten zien dat we met belangrijke thema’s uiteindelijk wel bewegen.

Willen we dan echt die talenten die alles kunnen met hun handen en overlopen van het technisch inzicht dwarsbomen omdat ze onvoldoendes halen voor Nederlands? Nee dus.